ANKARA – İçişleri Bakanlığı görevini 7 yıl boyunca yürüten Süleyman Soylu’nun Türkiye siyasi tarihine damga vuran siyasetçilerden biri olduğu yadsınamaz. Soylu’nun şahsî tarihi, bir bakıma Türkiye’nin yakın tarihi de demek. Demokrasi, hukuk, insan hakları ve siyaset üzere pek çok alanda Türkiye’nin geldiği noktada Soylu’nun rolü ve etkisi var.
Bakanlığı süresince hayata geçirdiği uygulamalar ve hakkındaki pek çok argüman medyanın ve toplumsal medyanın gündemini meşgul eden Soylu, bütün muhalefeti karşısına alarak ilerlediği seyahatinde gücünü neredeyse hiç kaybetmedi ya da bu türlü bir imaj yarattı.
TÜRKİYE KAYYIMLA TANIŞTI, SOKAKLAR MUHALEFETE KAPANDI
Kayyım atamaları, emniyet güçlerinin azaba varan orantısız güç kullanması, toplumsal muhalefetin toplantı, şov haklarının neredeyse yok olması Soylu periyodunun akıllara kazınan uygulamaları oldu.
Soylu’nun MHP Genel Başkanı Bahçeli’ye yakın olduğu da tez edildi, Mehmet Ağar tarafından korunduğu da. Toplumsal medyada bir trol ordusunun Soylu’ya hizmet ettiği de dillendirildi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak’la ortalarında tansiyon olduğu da.
Sedat Peker’in Soylu ile ilgili argümanlarının gündeme geldiği dönemse “Soylulu” yılların tahminen de en tartışmalı haftaları, aylarıydı. Ve “terörle mücadele”… “Teröristlerin ayakkabı numarasını biliyoruz” cümlesini sık sık kullanan, Türkiye sonları içinde ve dışında kalan örgüt üyelerinin sayısını net bir biçimde açıklayan Soylu, bu tezli çıkışlarıyla birlikte terörden en çok bahseden ve yakınan kabine üyesi oldu.
‘BEN ÖMRÜMDE BİR TEK GÜVENLİK MAKALESİ OKUMAMIŞ BİR ADAMIM’
İçişleri Bakanlığı konusunda deneyim ve birikiminin yetersiz olmasını da bir övünç kaynağı olarak anlattı Soylu, “Ben ömrümde bir tek güvenlik makalesi okumamış bir adamım. Ben İçişleri Bakanlığı ile ilgili bir şey biliyorum dersem yanlış olur” kelamlarını şu biçimde devam ettirdi:
“Biz terörle çaba kitabını tekrar yazmayıp da ABD’den yazılan makalelerden öğrenseydik bugün sonlarımız içerisindeki terörist sayısını 120’ye düşürmezdik.”
NETFLİX SENARYOLARINA TAŞ ÇIKARAN BAKANLIK KARİYERİ
“Benim” diyen Netflix senaryolarına taş çıkaran uygulamalar, hengameler, olaylar ve tezlerle dolu 7 yıllık İçişleri Bakanlığının sonuna gelen Soylu, bu 7 yılın bilhassa ikinci yarısında muhalefetin de amacındaydı.
Muhalefet, “suç işleri bakanı” olarak tanımladığı Soylu’nun uyuşturucu baronlarıyla, taciz suçlularıyla çektirdiği fotoğrafları gündemden hiç düşürmedi. Soylu’nun misyondan alınması ve hatta yargılanması gerektiğini münasebetleriyle, dokümanlarıyla lisana getirdi muhalefet. Fakat Soylu, kendine mahsus hali ile bu tenkitlere kulak tıkamakla kalmadı, tenkitleri küçümsedi, eleştirenleri amaç gösterdi.
MUHALEFETE ‘OHHH’ ÇEKTİ, ERDOĞAN’I TİTREYEREK ÖVDÜ
Soylu’nun bakanlığı süresince akıllara en çok kazınan imgesi, Meclis’te kayyım atanan belediyeleri kastederek seslendirdiği “ohhh ohh” nidaları oldu. 2023 seçimlerinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı övdüğü konuşmalardaki kendini kaybeden hali; bütün bedeninin titrediği, yüzünün kızardığı, sesinin yükseldiği hitabet performansı da “akılda kalanlar” sıralamasında “ohh ohhh” nidaları ile yarışan anlar olarak kayda geçti.
HERKESE VE HER ŞEYE KARŞIN YAPTI VE NORMALLEŞTİRDİ
Yıllar içinde pek çok muhalefet temsilcisi, siyaset bilimci ve gazeteci; Soylu’nun birinci günden bu yana attığı her adım için “sürdürülemez”, “bu kadarını yapamaz”, “buna iktidar göz yummaz”, “yapamaz zira hukuksuz” yorumunu yapsa da Soylu söylediği ve niyet ettiği çabucak her şeyi yaptı. Hukuka, yargı kararlarına ve muhalefetin itirazlarına karşın adım attı ve itiraz edenlerin “yok artık”, Soylu’yu sevenlerin “helal olsun” dediği her şey hayata geçti. Günün sonunda “Yok artık” denilen pek çok şey sıradanlaşmaya, itirazlar da cılızlaşmaya başladı.
BİR DEVRİN SONU, 7 YILIN ÖZETİ
2023 seçimlerinde milletvekili olan Soylu, bakanlık vazifesini üç gün evvel devretti. Geride kalan 7 yıl, tahminen de akademik bir araştırmanın, sosyopolitik bir incelemenin konusu olabilecek nitelikte. Araştırmacılar, siyaset bilimciler daha ayrıntılı bir periyot incelemesi yapar mı bilinmez fakat biz bu yazının devamında Cumhuriyet tarihinin kendisinden en çok kelam ettiren İçişleri Bakanı’nın herkese ve her şeye karşın yaptıklarının bir özetini sunmaya çalışacağız.
KAYYIM UYGULAMASINI BAŞLATTI
2019 yerel seçimlerinde seçilmiş HDP’li belediye liderleri terörle irtibatlı oldukları gerekçesiyle misyondan alındı ve yerlerine kayyım atadı. Bu durum, hukuka uygun olmamakla eleştirilirken ve demokrasiye müdahale olarak değerlendirilirken Soylu, bir açıklamasında “Sayın Cumhurbaşkanımız beni bir sabah çağırdı. ‘Ben bu işe tahammül edemem Süleyman’ dedi. ‘Bunların hepsini vazifeden alacaksın’. Benim istediğim bir göz, Recep Tayyip Erdoğan bana verdi iki göz. 2 gün sonra hepsini aldık” dedi.
Sonraki devirde Mardin Büyükşehir Belediyesi kayyımı ve valisi olan Mustafa Yaman ve takımının yüz milyonlarca liralık yolsuzluk yaptığı ortaya çıkınca birçok kişi bu soruşturmalardan gözaltına alınıp tutuklandı.
KADINLAR HEDEFTE
25 Kasım 2018’de Bayana Yönelik Şiddete Karşı Milletlerarası Çaba ve Dayanışma günü sebebiyle Galatasaray Meydanı’na yürümek isteyen bayanlar polisin sert müdahalesiyle karşılaştı. Soylu, “Dün İstanbul’da Taksim Tünel’de HDP’den PKK sempatizanlarına kadar birtakım bileşenler kendilerini oraya getirdiler” açıklamasını yaptı.
CUMARTESİ ANNELERİ’NE YASAK: İSTİSMARIN SON BULMASINI İSTEDİK
Yıllar boyunca barış içinde gerçekleşen Cumartesi Anneleri’nin Galatasaray Meydanı’ndaki 700’üncü buluşması yasaklandı. Sonraki tüm buluşmalar polis tarafından engellendi. Meydana gelmek isteyenler gözaltına alındı.
Soylu, “İzin vermedik zira artık bu istismarın ve kandırmacanın son bulmasını istedik. Anneliğin terör örgütünce istismar edilmesine, teröre kılıf yapılmasına göz mü yumsaydık?” dedi.
NUSAYBİN’DE KÖYLÜLERE İŞKENCE
Mardin’in Nusaybin ilçesindeki Xerabê Bava köyünde (Kuruköy) 2017’de ilan edilen sokağa çıkma yasaklarında gözaltına alınan 39 köylü azaba maruz kaldı. Gözaltına alınanlar ortasında bulunan Abdi Aykut’tan uzun bir mühlet haber alınamazken bir müddet sonra azaba maruz kaldığı fotoğraflar basına yansıdı. Bahis Meclis Genel Kurulu’na taşınınca İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, “O yaşlı adam teröre mesken sahipliği yapıyor” dedi. Soylu’nun bu kelamlarının akabinde Abdi Aykut’un da bulunduğu 7 kişi tutuklandı. Görülen davanın akabinde köylüler beraat etti ve İçişleri Bakanlığı, Soylu’nun sözleri nedeniyle tazminata mahkûm edildi.
PANDEMİ SINAVI, SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI VE KISA SÜREN İSTİFA
Covid-19 pandemisi sırasında sokağa çıkma yasaklarını yönetememesi sebebiyle eleştirilen ve istifa eden Soylu’nun MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin devreye girmesiyle geri döndüğü argüman edildi.
SOYLU’NUN TROL ORDUSU MU VAR?
CHP Küme Başkanvekili Özgür Özel, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun bir “trol ordusu” olduğunu ve Emin Şen isimli bakanlık müşavirinin bu ordunun başında yer aldığını açıkladı. Özel, bu ordunun finansmanının da İçişleri Bakanlığı tarafından yapıldığını ileri sürdü. İçişleri Bakanlığı argümanları reddetti ve Şen için “Bakanımızın uzun yıllardır toplumsal medya danışmanlığını yürütmektedir” tabirini kullandı.
MUĞLA’DA AZAP VE TEŞHİR: BU NORMAL
2017’de Muğla’nın Seydikemer ilçesinde jandarmanın yol denetimi sırasında PKK’li oldukları tez edilen 7 kişi darp edilerek, çıplak bir halde yere yatırılıp aksi kelepçelendi. Bu bireylerin fotoğrafları toplumsal medyada yayınlandı. Kamuoyundan reaksiyon gelmesi üzerine Soylu, “Bu olağan, dünyanın her yerinde canlı bomba kuşkusu olanlar bu halde muamele görür” dedi.
HELİKOPTERDEN ATILAN KÖYLÜLER
Osman Şiban ve Servet Turgut isimli iki köylünün, Van’ın Çatak ilçesinde operasyona çıkan askerler tarafından gözaltına alındıktan sonra helikopterden atıldığına dair bilgiler basına yansıdı. Turgut hayatını kaybetti, Şiban ağır yaralandı. Soylu, olayı yalanlamazken soruşturmanın sürdüğünü tabir ederken iki köylünün milis olduğunu tez etti. Mevzuyu gündeme getiren gazeteciler Adnan Bilen, Cemil Uğur ve Şehriban Abi tutuklandı.
AYSEL TUĞLUK’UN ANNESİNİN CENAZESİNE SALDIRANLARLA FOTOĞRAF
Aysel Tuğluk’un annesi Hatun Tuğluk’un cenazesine düzenlenen atakta polislerin ve cenazeye katılanların tabirine nazaran saldırganlar, “Burası Ermeni mezarlığı değil, buraya Ermeni gömdürmeyiz” diyerek bağırdı. Uzun bir müddet devam eden taarruz sırasında cenazeye katılanlar adeta mezarlıkta mahsur kaldı. Saldırganların “Burası Ermeni mezarlığı değil, buraya Ermeni gömdürmeyiz” biçiminde bağırmadığını sav eden Soylu’nun olayın çabucak akabinde saldıran kümenin üyeleri ile karakolda fotoğraf çektirdiği ortaya çıktı.
KEMAL KURKUT’UN ÖLÜMÜ
Üniversite öğrencisi Kemal Kurkut, 21 Mart 2017’de Diyarbakır’daki Newroz kutlamalarına girişi sırasında polis tarafından ateşli silahla sırtından vurularak öldürüldü. Valilik birinci açıklamasında Kurkut’un canlı bomba olduğunu tez etse de olay anı gazeteci Abdurrahman Gök tarafından kaydedilmişti. Gök hakkında daha sonra dava açıldı.
MUSA ORHAN SAVUNMASI
2020’de İpek Er isimli bayanın Uzman Çavuş Musa Orhan tarafından tecavüze uğradıktan intihar etmesi sonrası yükselen reaksiyonlar için Soylu, “Elbette bu olayın kimi çevreler tarafından daima gündeme getirilmesinin temel nedeni HDP milletvekilinin ve başka PKK’lıların yaptıklarının üstünü örtmektir” açıklamasını yaptı.
BARIŞ AKADEMİSYENLERİ KARARINA ELEŞTİRİ
Soylu, Anayasa Mahkemesi’nin 2019’da Barış Akademisyenleriyle ilgili verdiği hak ihlali kararına reaksiyon göstererek “AYM’nin malum kararını içimize sindirmemize aklımız, vicdanımız ve yaşadıklarımız mani olmaktadır” dedi.
DEPREME GEÇ MÜDAHALE, YARDIMLARA EL KOYMA
İçişleri Bakanlığının Soylu önderliğinde Türkiye genelinde yaptığı “Çök Kapan Tutun” isimli sarsıntı tatbikatından 3 ay sonra Türkiye, Maraş merkezli zelzele felaketini yaşadı.
Başta AFAD olmak üzere İçişleri Bakanlığı ve hükümetin pek çok kurumu zelzeleye geç müdahale etmekle eleştirildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın vaktinde bilgilendirilmediği bile argüman edildi.
Soylu, bir televizyon programında yaptığı açıklamada “Bizim hazırlığımız İstanbul depremineydi” dedi. Kelamlarının reaksiyon çekmesi üzerine tabirlerinin kesilerek servis edildiğini söyledi.
Depremin çabucak sonrasında da İçişleri Bakanlığı, muhalefetin ve sivil toplumun yardım merkezlerine, çadır kentlerine ve tırlarına el koyup yardımları tek merkezde topladı ve kendi uhdesine aldı.
SEDAT PEKER ARGÜMANLARI: SOYLU BENİM DÖNÜŞ BİLETİMDİ
Suç örgütü lideri Sedat Peker, Mayıs 2021’den başlayarak yaptığı paylaşımlarda “Benim dönüş biletimdi” dediği İçişleri Bakanı Süleyman Soylu hakkında önemli tezler ortaya attı. Argümanlar kamuoyunda öylesine gündem oluşturdu ki Soylu argümanlara karşılık vermek için televizyon kanallarının canlı yayınlarına katıldı. Tezlere verdiği karşılıklar muhalefet kanadında tatmin edici bulunmazken ortaya attığı yeni tezler tartışma yarattı. Bu tezlerden biri de AK Partili bir milletvekilinin Sedat Peker’den aylık 10 bin dolar aldığı tarafındaydı.
Peker’in Soylu ile ilgili savlarından başlıcaları ise şunlardı:
– 15 Temmuz darbe teşebbüsü sırasında silah dağıtması,
– Memleketler arası uyuşturucu kaçakçılığına göz yumması, kaçakçılığı kolaylaştırması,
– Kimi savcılarla ortak çalışarak yargıya müdahale etmesi,
– İnşaat kesimindeki büyük kümelerden çıkar elde etmesi,
– Kara para aklamakla suçlanan Sezgin Baran Korkmaz’ın yurt dışına kaçmasını sağlaması,
– Sedat Peker’in muhafaza polisi eşliğinde yurt dışına çıkışını sağlaması,
– Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’ı takip ettirmesi.
SEÇİMLER VE SÜLEYMAN SOYLU
Süleyman Soylu, seçim periyotlarındaki performansıyla da dikkat çeken bir siyasetçi olarak kayda geçti. Miting meydanlarında yaptığı coşkulu konuşmalarda muhalefet temsilcilerini, akademisyenleri, gazetecileri gaye gösteren, tehdit eden, pek çok isme hakaret eden Soylu’nun kelam konusu sözlerine bu yazıda yer vermemeyi tercih ettik.
SOYLU’NUN YOLU NE OLACAK?
7 yıllık misyon müddetinde tahminen de en tartışmalı bakan olan Soylu’nun siyaset sahnesinde bundan sonra nasıl yol alacağı merak konusu. Soylu’nun Erdoğan sonrasına, Bahçeli sonrasına hazırlandığı tezlerine yaklaşan mahallî seçimlerde Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı adayı olacağı da eklendi. Görünen o ki Soylu’yu önümüzdeki günlerde-yıllarda da konuşmaya devam edeceğiz.